معرفی شهرستان

تاریخچه شهرستان

در کتابهای تاریخي بهارستان، نزهه القلوب و معجم البلدان از سربيشه و مومن آباد و نهارجان اسم برده شده است و مساجد و آثار کهنه شهر مورد توجه سياحان قرار گرفته است. به نقل از مرحوم آيت ا... آيتي در كتاب بهارستان سربيشه شهري است قديمي كه قبل از اسلام مردم آن زرتشتي بوده اند و در كتاب نزهه القلوب اثر حمد ا... مستوفي از آن ياد شده است. وي در اين كتاب مي گويد ابوبكر علي ابن الحسن قهستاني ممدوح فرخي سيستاني از اين شهر بوده كه در شمار علما و ادباي عصر سلطان محمود غزنوي به حساب مي آمده است.
در وجه تسمیه شهر سربیشه گفته شده است چون زمين قسمت جنوب شهر آبخيز و سرسبز بوده و شهر در مدخل اين محل قرار داشته است به آن سربيشه گفته اند اقوال ديگري نيز گفته شده از قبيل سرد بيشه که بدليل سردي هوا به اين نام معروف بوده و به مرور زمان حرف ‹‹د›› حذف شده است . نقل قول بعدي اين است که پرنده هايي به نام سار در اين بيشه زار زندگي مي كردند كه به همين دليل اين منطقه را سار بيشه گفتند كه بعدها به سربيشه تعديل شده است.

موقعیت تاریخی شهرستان

ا اقتباس از کتاب معجم البدان یاقوت حموی و کتاب نزههَ القلوب اثر حمدا... مستوفي و كتاب بهارستان شيخ محمد حسين آيتي و آثار و ابنيه بسيار قديمي شهرستان، اين منطقه بالغ بر ۴ هزار سال پيش محل سكونت بوده است و در گذشته هاي دور حد فاصل مود و سربيشه امروزي بيشه زاري سر سبز و آباد بوده است كه شهر سربيشه در ابتداي بيشه زار قرار داشته است.
از مهمترین آثار تاریخي: سنگ نگاره تنگل استاد و دو سنگ نگاره ماخونيک مي باشد همچنين روستاي کن كن، قلعه كهنه سربيشه، قلعه مود، تپه باستاني مود، تپه كلاته سليمان، قلعه كوه سربيشه، قلعه نو، قلعه هاي بركوه، گلندر، گزدز، قلعه چهكندوك، قلعه كوه درح، مسجد پخت، مسجد گنجي سربيشه، مسجد چهارده معصوم، باغ و عمارت مود، خانه ياوري، خانه شيخ زاده، خانه بهاور،( حمام مير معصوم خان، حمام گوريد بالا، حمام اسفزار و ... كه تخريب شده اند) مدرسه شوكتيه سربيشه، مدرسه آمنه مود، غار چنشت، غار چهل چاه و ... را مي توان نام برد.

موقعیت جغرافیا شهرستان

شهرستان سربیشه به مرکزیت شهر سربيشه در شرق ايران، حاشيه شمال شرقي دشت لوت و در جنوب شرقي شهرستان بيرجند و در محور بين المللي بيرجند - زاهدان واقع گرديده است که از شمال و غرب به شهرستان بيرجند و از جنوب به شهرستان نهبندان و از شرق به كشور افغانستان محدود بوده و طول مرز مشترك آن با كشور افغانستان حدود ۱۱۰ كيلومتر مي باشد .شهر سربيشه در فاصله ۶۶ كيلومتري بيرجند، مركز استان خراسان جنوبي و ۵۳۳ كيلومتري مشهد، مركز استان خراسان رضوي و ۳۹۵ كيلومتري زاهدان مركز استان سيستان و بلوچستان واقع گرديده است . اين شهرستان داراي ۳ بخش مركزي، مود و درح مي باشد.

مساحت شهرستان

شهرستان سربیشه به مرکزیت شهر سربيشه با مساحتي معادل ۸۲جمعیت شهرستان سربیشه طبق آمار سال ۹۵ تعداد ۴۰۹۵۹ نفر، ۱۲۰۱۱ خانوار و تعداد کل آبادي‌هاي اين شهرستان ۳۵۵ آبادي مي باشد.۵۱ کيلومتر مربع در شرق ايران، حاشيه شمال شرقي دشت لوت و در جنوب شرقي شهرستان بيرجند و در محور بين المللي بيرجند - زاهدان واقع گرديده است.

جمعیت شهرستان

جمعیت شهرستان سربیشه طبق آمار سال ۹۵ تعداد ۴۰۹۵۹ نفر، ۱۲۰۱۱ خانوار و تعداد کل آبادي‌هاي اين شهرستان ۳۵۵ آبادي مي باشد.

آب و هوا شهرستان:

سربیشه در طول جغرافیايي ۵۹ درجه و ۴۸ دقيقه و عرض جغرافيايي ۳۲ درجه و ۳۴ دقيقه واقع است. بلندترين نقطه حوزه آبريز دشت سربيشه در کوه بندر واقع است و ارتفاع آن از سطح دريا ۲۷۸۷ متر و پايين ترين نقطه در محل خروجي دشت قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دريا ۱۵۵۰ متر مي باشد. شهر سربيشه به واسطه ارتفاع بلند از سطح دريا جزء بهترين اقليم هاي استان بخصوص در فصل تابستان مي باشد، تابستان هاي خنک ويژگي اين شهر است.آب و هوای شهرستان بری از نوع گرم و خشک است. حداکثر و حداقل مطلق درجه حرارت هوا در ايستگاه هواشناسي سريبشه ۳۸+ و ۲۳- درجه سانتيگراد گزارش شده است. متوسط بارندگي در ايستگاه مزبور رقم ۲۲۸ ميلي ليتر در سال را نشان مي دهد. در ارتفاعات ميزان بارندگي به مراتب بشتر است. حداكثر عمق چاههاي عميق در اين منطقه ۱۵۰ متر، متوسط عمق ۹۲ متر، حداكثر دبي لحظه اي ۷۳ ليتر در ثانيه و متوسط دبي ۳۰ ليتر در ثانيه است. حداكثر دبي لحظه اي قناتهاي شهرستان ۵۰ و متوسط دبي لحظه اي ۹ ليتر در ثانيه مي باشد. جريان آب از شمال به جنوب و عمق برخورد به سطح آب زير زميني از ۴ متر (در مدخل خروجي) تا ۹۰ متر در ارتفاعات تغيير مي كند.

سوغات شهرستان

از جمله سوغات شهرستان سربیشه می توان پسته، عناب، کشک، زرشك، زعفران و صنايع دستي از قبيل: پارچه هاي سنتي، گليم، جاجيم، فرش دست باف مود و ... را نام برد.